Прво беше торта размачкана на Мона Лиза во Париз, потоа супа од домати попрскана на еден Ван Гог во Лондон, а потоа, во неделата, пире од компири фрлени врз Моне во музеј во Потсдам.
Она што овие акции имаа заедничко, освен што вклучува бесценета уметност и јаглехидрати, беа намерите на демонстрантите зад нив. Очајни да стават крај на самодоволноста во врска со климатската криза и да извршат притисок врз владите да ја запрат екстракцијата и согорувањето на фосилните горива, тие рекоа дека прибегнале кон тактики од висок профил бидејќи ретко што друго успеало.
Ниту една од сликите не беше оштетена, бидејќи сите беа обвиткани во заштитно стакло. Но, акциите станаа вирални и предизвикаа меѓународна бура на бес и дебата. Дали активистите беа заведени и жедни за внимание, кои му наштетија на легитимитетот на климатското движење, а притоа не правеа ништо за да и помогнат на Земјата? Или сè што е на ризик го ставија во жижата на јавноста, доколку не се преземат значајни климатски мерки - брзо!
Нејасно е дали фрлањето храна врз уметнички дела, која следи по долгата низа тактики на герилски протести, се успешни.
За климатските активисти, протестите резултираа со победи, бидејќи привлекоа многу повеќе внимание од сите подвизи до сега. И покрај децениските лобирања, петиции, маршеви и граѓанска непослушност, емисиите на фосилни горива што ја загреваат планетата се на највисоко ниво, а прозорецот за избегнување натамошна климатска катастрофа се затвора.
„Се обидовме да протестираме седејќи по улици, се обидовме да ги блокираме терминалите за нафта, и добивме речиси нула покриеност од печатот, но она што најмногу добива покривање од медиумите, е да се фрли супа од домати на парче стакло кое покрива ремек-дело“, рече Мел Карингтон, портпаролката на Just Stop Oil, групата која стои зад нападот со супа на 14 октомври врз „Сончогледите“ на Ван Гог во Националната галерија во Лондон. Откако ја фрлија супата, двајцата активисти на Just Stop Oil ги залепија рацете за ѕидот. „Што вреди повеќе, уметноста или животот?„ - праша една од нив, Фиби Пламер, 21.
Г-ѓа Карингтон рече дека чинот бил наменет да предизвика висцерална реакција, да ги принуди луѓето емоционално да ја искусат потенцијалната загуба на ремек-дело. „Кога ќе размислите за тоа, ова е она со што се соочуваме со климатскиот колапс“, рече таа. „Губење на сè што сакаме“.
Супената акција, беше делумно инспирирана од епизодата во мај во Музејот Лувр, во која демонстрант ја намачка стаклената покривка на Мона Лиза со торта и ги повика присутните да размислуваат за Земјата. (Активистите на Just Stop Oil ја повторија таа тактика во понеделникот со кршење на чоколадна торта врз восочната фигура на кралот Чарлс III).
„Сакаме да го водиме овој разговор и да го примениме на нашето барање за тоа што треба да направиме за да избегнеме климатски дефект и колапс“, рече г-ѓа Карингтон.
Во Германија, климатските активисти земаа белешки. Карла Хинрикс, портпаролка на групата Last Generation, рече дека нејзината прва реакција била неверица додека не видела како Just Stop Oil го користи моментот за да го нагласи планираното проширување на истражување на нафта и гас во близина на брегот на Англија.
„Сфатив дека е генијално“, рече г-ѓа Хинрикс. „Луѓето се шокираат, а потоа се отвора овој прозорец каде што почнуваат да слушаат“.
На 23 октомври, двајца активисти на „Последната генерација“ се упатија кон музејот „Барберини“ во Потсдам и, во знак на наклонетоста на Германија за компири, фрлија течно жолто пире на стаклената предница на „Стогови на сено“ на Моне, која беше продадена за речиси 111 милиони долари во 2019. „Нашата победа е кога политичарите реагираат на климатската криза“, рече г-ѓа Хинрикс. „Ова е чекор на патот, за кој луѓето зборуваат, што не е занемарливо“.
Г-ѓа Хинрикс и г-ѓа Карингтон рекоа дека нивните групи прво се осигурале дека уметничките дела се заштитени со стакло, а во сите три случаи музеите рекоа дека сликите се неповредени, освен малата штета на барем една од рамките. Некои музеи сега се обидуваат да ја зајакнат безбедноста (еден директор на Шпанскиот музеј рече дека персоналот ќе внимава на храна кога ќе ги снима ранците со рендген) и Барберини објави дека привремено ќе се затвори до 30 октомври. Исто така, постои загриженост за потенцијална „криза на заштита на уметноста“ во која дела би можело да бидат сокриени или трајно уништени.
Уметноста била цел на демонстрантите и порано. Суфражетките нападнаа серија уметнички дела пред еден век, при што една од нив го исече „Тоалетот на Венера“ од Диего Веласкез со сатар, и поради тоа беше „искамшикувана“ во печатот.
Протестите на супи и компири во музеите, на сличен начин предизвикаа шок и збунетост. „Срамна исповед: Не знаев дека климатските промени се предизвикани од француски импресионисти“, напиша на Твитер Скот Шапиро, професор на Јеил. Процветаа теории на заговор за мотивите на активистите, бидејќи и двете групи добиваат поддршка од Фондот за климатски итни случаи, непрофитна организација на која нафтената наследничка Ајлин Гети и режисерот Адам Мекеј беа значајни донатори.
Стивен Данкомб, професор на Универзитетот во Њујорк и ко-основач на Центарот за уметнички активизам, непрофитна група која обучува активисти, рече дека фокусот на многу од коментаторите, го натера да се сомнева во ефикасноста на протестите.
„Дали тие зборуваат за храна што се фрла на уметнички дела, или зборуваат за тоа како горивата базирани на јаглерод ќе го изгаснат животот на планетата? рече д-р Данкомб. „Ако пораката што се пренесува е дека активистите прават луди работи, дали тоа помага на каузата или не?“
Сепак, Хедер Алберо, предавач за глобален одржлив развој на Универзитетот Нотингем Трент, рече дека ваквите акции за привлекување внимание се неизбежни со оглед на тоа што конвенционалните средства за протест во голема мера не успеаја. За неа, таргетирањето на уметноста со висока вредност имаше смисла поради врската помеѓу богатството и економиите изградени на фосилни горива. „Ние сме во момент кога ни треба секоја алатка од шупата“, рече д-р Алберо. „Ако сте повеќе лути на фрлање супа на слика отколку тоа што владите инвестираат во фосилни горива, тоа кажува многу“.
Брајан Забчик, поранешен организатор во њујоршкото поглавје на активистичката група за СИДА ACT UP, рече дека најпотентните протести имаат тенденција да имаат очигледни врски со метата. Демонстрантите за граѓански права ја подигнаа свеста за расистичките закони за сегрегација со нивното кршење. Активистите на Гринпис тргнаа по бродови за китови и нуклеарни локации. Поддржувачите на ПЕТА фрлаа боја на крзно. ACT UP се бореше против стигмата околу СИДА-та и доби одобрение за револуционерни лекови преку низа нарушувачки акции од висок профил, вклучително и организирање масовни “die-ins”и “kiss-ins,”(*sit-ins се протести кога демостраторите седат во знак на протест. Die-ins е кога симулираа жртви на СИДА на јавни простори. Во Македонија, имаше протест со чевли во знак на масовното напуштање на државата поради лоши социо-економски услови) прекинување на научни конференции и политички настани со сирени и лажна крв, марширање кај владините канцеларии и парадирајќи со ликот на Ентони С. Фаучи, шеф на Националниот институт за алергија и заразни болести.
Г-дин Забчик, кој сега е менаџер за застапување во непрофитната група Спасете го Бартон Крик асоцијација во Остин, Тексас, рече дека поврзувањето на климатските промени со Ван Гог го чувствува како претерување. Сепак, рече тој, критиките секогаш се зголемуваат со повеќе конфронтирачки протести и тоа не е најдобрата мерка за успех. Иако ACT UP сега е фален, неговите тактики честопати беа оспорувани пред 30 години.
Бенџамин Совакул, професор по земја и животна средина на Универзитетот во Бостон, рече дека најефективните социјални движења користат постојан и интензивен притисок долги временски периоди, и дека една мерка за успехот на акцијата е колку таа гради коалиции или ги отуѓува луѓето. Додека протестите во музејот беа поларизирачки, тој рече: „Барем зборуваме за тоа“.
Пишувајќи во е-пошта до Тајмс, Ана Холанд (20), една од фрлачите на супа на Just Stop Just Stop Oil , рече дека се надева дека луѓето ќе го прошират чувството на заштита и одбранбеност што го чувствуваат кон сликата на Ван Гог на животот на Земјата. Таа праќа цитат од Ван Гог, преземен од писмо до неговиот брат Тео ван Гог.
„Не е јазикот на сликарите тој што треба да се слуша, туку јазикот на природата“, напиша Винсент ван Гог, а потоа додаде. „Да ги чувствувате самите нешта, реалноста, е поважно од чувството на сликање, барем е попродуктивно и поживотворно“.
Кара Бакли е новинарка за климата која се фокусира на луѓето кои работат на решенија . Таа се приклучи на Тајмс во 2006 година и беше дел од тимот што ја освои Пулицеровата награда во 2018 година за известување за сексуално вознемирување на работното место. @caraNYT • Фејсбук
コメント