Веќе пишувавме за еко-расизмот, насочувајќи ја одговорноста во некои потенцијално историски процеси, и со тоа да ставиме крај на интернализирањето на состојбата со загаденоста: дека тоа е дел од нашиот менталитет и дека не заслужуваме ништо подобро.
Затоа редовно ќе ги повторуваме овие факти, н овој пат за политичките причини:
Еколошкиот расизам е поим кој се однесува на дискриминација на луѓе според нивната раса, етничка припадност или социо-економски статус во однос на пристапот до чиста животна средина и здравствени услуги. Овој феномен е особено присутен во сиромашните населби и градови, каде што луѓето се изложени на зголемен ризик од загадување, отпад, болести и недостаток на зелени површини.
Toj може да се јави како резултат на намерна дискриминација, структурна маргинализација, историска несправедливост или недостаток на политичка моќ. Еден од начините на кој еколошкиот расизам се пројавува е преку локацијата и квалитетот на животната средина во сиромашните општества и населби.
Сиромашните општества и населби често се соочуваат со проблеми како што се загадување на воздухот, водата и почвата, недостаток на зелени површини, пренаселеност, небезбедни услови за живеење, отпад и смет. Овие проблеми не само што ги намалуваат квалитетот и убавината на животната средина, туку исто така предизвикуваат сериозни последици за здравјето и благосостојбата на луѓето. Некои од овие последици се астма, алергии, инфекции, хронични болести, стрес, депресија и преживување.
Зошто во сиромашните општества и населби е нечисто? Одговорот на ова прашање не е едноставен, бидејќи постојат повеќе фактори што влијаат врз оваа состојба. Некои од овие фактори се:
- Економски фактори: Сиромаштвото е еден од главните причинители за лошата животна средина во сиромашните општества и населби. Сиромашните луѓе немаат доволно приходи за да си обезбедат основни потреби како храна, облека, образование и здравствена заштита. Тие исто така немаат доволно ресурси за да инвестираат во подобрување на своите животни услови или да плаќаат данок за јавни услуги. Сиромаштвото ги принудува луѓето да живеат во претесни, стари и оштетени домови, кои честопати немаат основна инфраструктура како вода, струја, канализација или отстранување на отпад.
- Политички фактори: Сиромашните општества и населби честопати се игнорирани или занемарени од страна на политичките власти. Тие немаат доволно политички моќ или репрезентација за да бараат своите права или да учествуваат во одлучувањето за својата животна средина. Тие исто така се изложени на корупција, неефикасност, неодговорност и злоупотреба на власт од страна на локалните или централните власти. Овие власти честопати ги фаворизираат интересите на приватните компании или елитите, кои можат да ги загадуваат или експлоатираат ресурсите на сиромашните општества и населби без никакви санкции или компензации.
- Социјални фактори: Сиромашните општества и населби честопати се сочинети од маргинализирани или дискриминирани групи, како што се расни, етнички или религиозни малцинства, имигранти, избеганици, жени, деца или лица со посебни потреби. Овие групи се соочуваат со различни форми на стигматизација, исклучување, насилство или несправедливост од страна на повеќинството или доминантната култура. Овие фактори го намалуваат нивниот социјален капитал и самодоверба, и го ограничуваат нивниот пристап до образование, здравствена заштита, работа или правда. Овие фактори исто така го ослабуваат нивниот социјален ангажман и одговорност за својата животна средина.
Политичките фактори кои допринесуваат за еколошкиот расизам се многубројни и комплексни. Некои од нив се:
- Неравномерна распределба на ресурсите и власта меѓу различните групи во општеството, што овозможува привилегирани групи да ги заштитат своите интереси и животна средина, додека маргинализирани групи се занемаруваат и потиснуваат.
- Корупција и неодговорност на политичките лидери и институции, кои често се подложни на притисок и влијание од страна на моќни корпорации и лобисти, кои ги ставаат своите профити пред јавното добро и општествената правда.
- Недостаток на демократско учество и граѓанско образование, што ослабува способноста на луѓето да се организираат, да бараат одговорност и да ги бранат своите права и потреби.
- Стереотипи и предрасуди кои го оправдуваат и затегнуваат статусот на различните групи во општеството, што води до дехуманизација, стигматизација и непочитување на човековото достоинство.
Сите овие фактори имаат сериозни последици за животната средина и здравјето на луѓето кои живеат во сиромашните населби и градови. Тие се соочуваат со зголемена изложеност на штетни емисии, отпад, индустриски отпадни води, пестициди и други загадувачи. Тие имаат ограничен или никаков пристап до чиста вода, канализација, отпадна инфраструктура, рециклирање и компостирање. Тие имаат помалку можност да уживаат во природата, парковите, градините и други зелени површини. Тие имаат поголем ризик од развивање на хронични болести како астма, алергии, рак, дијабетес и кардиоваскуларни проблеми.
Еколошкиот расизам не е само прашање на нееднаквост, туку и на несправедливост. Тој го крши основното право на секој човек да живее во здрава и безбедна животна средина. Тој го загрозува опстанокот и благосостојбата на целите заедници и генерации. Тој го поткопува демократскиот потенцијал и социјалната хармонија на општеството.
Што може да се направи?
Затоа, е потребно да се преземат активни и одлучни чекори за да се спречи и искорени еколошкиот расизам. Некои од можните начини за тоа се:
- Да се зголеми свеста и образованието за проблемот на еколошкиот расизам, неговите причини, последици и решенија.
- Да се поддржат и оспособат локалните лидери, организации и активисти кои се борат за еколошка правда и одржлив развој во своите заедници.
- Да се промовираат и спроведуваат политики и закони кои ќе гарантираат рамноправен пристап до чиста животна средина и здравствени услуги за сите групи во општеството.
- Да се надгледуваат и кажнуваат оние кои загадуваат, експлоатираат или злоупотребуваат животната средина на штета на другите.
- Да се поддржуваат и стимулираат алтернативни и обновливи извори на енергија, циркуларна економија, зелена индустрија и органско земјоделство.
- Да се гради и поддржува култура на почит, соработка и солидарност меѓу различните групи во општеството, што ќе го засилува чувството на припадност, одговорност и заедничка цел.
Не можеме да дозволиме да го игнорираме или да го толерираме еко-расизмот. Ние мораме да го препознаеме, да го осудиме и да го промениме. Заштитата на животната средина не е луксуз или избор, туку неопходност и право. Заштитата на животната средина значи заштита на човечноста.
Поранешен градоначелник на град Скопје реагира на ѓубрето кое го преполни градот:
Comments