Internet Archive, дигиталната библиотека која собра милиони книги, страници и документи кои се достапни на глобалното ниво, се наоѓа пред огромен предизвик. Поради тужба и судска одлука за повреда на авторските права, организацијата беше принудена да отстрани пристап до над 500.000 книги за поголемиот дел од своите корисници.
Во објава на својата веб-страница, Internet Archive го опиша ова како „катастрофална загуба“ и моментално се подготвува за жалба со цел да го врати пристапот за сите корисници. Според организацијата, оваа услуга не влијае на приходите од е-книги и не прекршува ниедна конкретна законска норма
Internet Archive основана во 1996 година, најпозната е по својот дигитален ретроспективен ресурс, „Wayback Machine“. Со повеќе од 800 милијарди веб-страници складирани од нејзиното основање, непрофитната услуга која е идеална за гледање на тоа како вебот се менувал низ декадите. Со текот на времето,Internet Archive додаде и многу други проекти, зачувувајќи софтвер, игри, видео и дигитални скенови на публикации.
Во 2006 година, од овој проект произлезе Open Library, во која купените книги беа понудени на заем како е-книги, под систем на контролирано дигитално позајмување (CDL). Овој метод се користи од многу јавни и академски институции за позајмување на книги на луѓе кои инаку не би можеле да позајмуваат физичка копија поради својата локација или физички ограничувања.
Меѓутоа, во 2020 година, четири од најголемите издавачи - Hachette, HarperCollins, Wiley и Penguin Random House - покренаа тужба противInternet Archive, тврдејќи дека делувањето на организацијата влијае на нивните приходи од лиценцирање на е-книги и дека го прекршува законот за авторски права.
Судот во Њујорк во 2022 година донесе одлука во корист на издавачите, одбивајќи ги тврдењата на Internet Archive дека позајмувањето на книги во дигитален формат спаѓа под првата продажна и фер употреба законска норма. Судската одлука резултираше во отстранување на пристапот до повеќе од 500.000 книги од базата на Open Library.
Ако жалбата биде неуспешна, веројатно е дека и други издавачи ќе размислуваат за преземање на правни акции против Internet Archive, бидејќи нејзината база на е-книги моментално содржи над еден милион книги и други публикувани материјали.
Крис Фриленд, директор на библиотечните услуги во Internet Archive, минатата недела напиша на својот блог дека „потенцијалните последици од оваа тужба ќе надминат далеку од границите на Internet Archive. Ова е борба за зачувување на сите библиотеки и основното право на пристап до информации, основен постулат на секое демократско општество.“
Издавачите, од друга страна, ќе се борат жестоко за да се осигураат дека сите библиотеки на е-книги ќе продолжат да плаќаат лиценцни надоместоци за сите нивни објавени дела.
Неколку декади архиви на MTV News изгубени од интернетот
УРЛ-то на MTVNews.com сега се пренасочува на главната страница на MTV.com, што значи дека богатството на интервјуа и текстови за музички артисти, големи и мали, од минатите неколку декади сега се непристапни.
MTV News престана со објавување во 2023 година поради финансиските проблеми на матичната компанија Paramount Global, но архивата на музичкиот сајт остана онлајн - до сега. Првата реакција би можела да биде дека ова е неспоредливо, но според Variety, отстранувањето на архивата значи дека голем број на интервјуа и текстови сега се непристапни.
Повеќе поранешни вработени, како и музички писатели за други публикации, го изразија своето разочарување на платформата X во понеделникот. Минатата недела, Paramount исто така ги отстрани архивите на CMT News.
Ако сакате да пристапите до старите содржини од овие сајтови, повеќето од текстовите може да се најдат на интернет архивски сајтови како Wayback Machine, ако знаете што да пребарате. Сепак, како што напомена еден корисник на X, главни издавачи и рекордни компании моментално ја тужат архивата, па овие текстови можеби нема да бидат пристапни за секогаш.
За жал, оваа загуба на архивите на MTV News е дел од поголема медиумска тенденција. Писателите губат свои дела од интернет кога матичните компании се консолидираат, ги редизајнираат своите сајтови, се обидуваат да ја манипулираат Google Search или избегнуваат авторски жалби. Во 2017 година, архивата на Gothamist беше привремено избришана, додека масовните отпуштања на Vice на почетокот на оваа година ги принудија вработените да се обидуваат да ги зачуваат своите дела.
Во мај, истражувачкиот центар Pew откри дека 38% од веб страниците кои постоеле во 2013 година веќе не биле пристапни во октомври 2023 година, и дека четвртина од страниците кои биле онлајн во некој момент во тој период сега исчезнале.
Comments