Како да ги заштитите пчеларниците од упади на мечки? (ажурирано)

Мечките и пчелните кошници: Вистината зад љубовта кон медот

Сите сме виделе слики од Вини Пу со шепата во тегла со мед, жеден за уште една капка од тој златен нектар. Но, што ако ви кажеме дека реалноста е уште поинтересна од приказната? Во природата, мечките навистина ги обожуваат пчелните кошници, но не само поради медот! Овие моќни цицачи не само што се привлечени од слаткиот мирис на медот, туку и од високата нутритивна вредност што ја нуди целата кошница – вклучувајќи ги пчелите, ларвите и восокот!

Мечките како природни љубители на кошници

Мечките живеат во шумски предели низ целиот свет, а таму каде што има пчели – има и мечки на „гозба“. Со нивниот моќен нос, мечките можат да детектираат кошница од далечина, па затоа не е чудно што често можат да се забележат како демнат околу пчеларниците.

Но, што е тоа што ги привлекува?

• Медот – богат со природни шеќери, кои се лесен извор на енергија.

• Ларвите и возрасните пчели – изненадувачки, но мечките не доаѓаат само поради медот! Протеините што ги добиваат од јадењето на целиот кошник им помагаат да се подготват за хибернација.

• Восокот – делумно сварлив, но богат со маснотии, што дополнително ги заситува.

Ако сте пчелар и живеете во подрачје каде што има мечки, тогаш знаете дека мечките можат да бидат вистинска ноќна мора. Овие животни не размислуваат за тоа колку труд сте вложиле во вашиот пчеларник – тие едноставно следат инстинкт. Доколку најдат пчеларник без заштита, нема да се двоумат да се послужат со содржината. Често, по „гозбата“, местото изгледа како после невреме – расфрлани парчиња дрво, скршени рамки и трагите од мечката која си заминала, задоволно полнејќи го стомакот.

Некои пчелари дури споделуваат фотографии од кошници кои очигледно биле користени како играчки – мечките не само што јаделе, туку и си „играле“ со деловите, што понекогаш резултира со тотална деструкција.

Заштитата на пчеларникот од мечки е клучна, особено во подрачја каде што тие се чести посетители. Мечките имаат извонреден мирис и лесно ги намирисуваат медот и пчелите, што ги привлекува во пчеларниците. Еве неколку ефикасни начини за заштита:

1. Електрична ограда

Најсигурната заштита е електричната ограда, која треба да биде поставена околу целиот пчеларник.

• Како да се постави?

• Користете најмалку 5 жици, почнувајќи од 20 см од земјата, а последната да биде висока барем 120 см.

• Жиците треба да се постават на 20-30 см растојание една од друга.

• Оградата треба да биде поврзана со солиден извор на електрична енергија (соларен панел или батерија со висок напон, барем 6.000 волти).

• Не заборавајте да поставите и заземјување.

1.Контактирајте ги локалните продавници за земјоделска опрема: Многу продавници за земјоделска и сточарска опрема нудат електрични огради или компоненти за нивна изработка. Посетете ги најблиските продавници во вашето подрачје и прашајте за достапноста на вакви производи.

2. Онлајн продавници: Пребарајте македонски онлајн продавници кои нудат електрични огради или опрема за нивна изработка. Ова може да ви овозможи поголем избор и можност за споредба на цени и квалитет.

3. Консултирајте се со здруженија на пчелари: Здруженијата на пчелари во Македонија можат да ви дадат корисни информации за тоа каде да набавите електрични огради и како да ги инсталирате. Тие можат да споделат искуства и препораки за најдобрите практики во заштитата од мечки.

4. Контактирајте ги надлежните институции: Националните паркови и еколошките организации понекогаш добиваат донации на електрични огради за превентивни мерки против големи месојади. На пример, во Националниот парк Шар Планина пристигнала донирана опрема од електрични огради за превентивни мерки за големи месојади.  Контактирајте ги овие институции за да дознаете дали имаат програми за поддршка или можности за набавка на опрема.

2. Јаки мириси како одвраќање

Мечките избегнуваат некои мириси, па можете да користите:

• Човечка коса или облека – расфрлете ги околу пчеларникот.

• Кучешка урина – мечките ја поврзуваат со присуство на кучиња.

• Амонијак или избелувач – можете да ги распрскате на крпи и да ги обесите околу кошниците.

3. Физички бариери и заштитени кошници

• Жичана мрежа со мали отвори (поцинкувана мрежа) може да биде дополнителна пречка.

• Подигнување на кошниците на платформа – ако ги поставите на висина од 2 метри (на цврсти дрвени или метални столбови), мечките ќе имаат потешкотии да ги дофатат.

4. Присуство на кучиња-чувари

Некои раси, како шарпланинец или кавказки овчар, можат да бидат одлични за заштита на пчеларникот. Тие со лаење можат да ја одвратат мечката уште пред да се приближи.

5. Светлосни и звучни аларми

• Соларни лампи кои се активираат со движење можат да ја исплашат мечката.

• Автоматски звучни аларми или радио што свири ноќе може да создадат впечаток на човечко присуство.

дови на алармни системи:

1. Светлосни аларми: Овие уреди користат трепкачки светла или светлосни сигнали кои се активираат при детекција на движење. Неочекуваните светлосни импулси можат да ги исплашат мечките и да ги одвратат од понатамошно приближување.

2. Звучни аларми: Овие системи емитуваат гласни звуци, како сирени или пред-снимени звуци на предатори, кога ќе детектираат присуство на мечка. Гласните и неочекувани звуци можат да предизвикаат страв кај мечките и да ги натераат да се повлечат.

Препораки за употреба:

• Комбинирање на методи: За најдобри резултати, препорачливо е да се комбинираат светлосни и звучни аларми со други превентивни мерки, како што се електрични огради.

• Ротација на техники: Мечките можат да се навикнат на одредени аларми со текот на времето. Затоа, корисно е периодично да се менуваат типовите на аларми или да се користат различни звуци и светлосни сигнали.

• Поставување на сензори: Инсталирањето на сензори за движење кои ги активираат алармите само кога ќе детектираат присуство на животно може да помогне во зачувување на енергијата и да го продолжи векот на траење на уредите.

6. Избегнување привлекување на мечки

• Држете ја околината чиста – без расфрлан восок, стар саќе или остатоци од мед.

• Не оставајте отворени канти со ѓубре во близина.

Дополнителен совет: Комуникација со локални власти

Ако мечките се постојан проблем, пријавете во локалните шумарски служби или организации за заштита на дивиот свет. Понекогаш тие можат да помогнат со поставување на заштитни мерки или преместување на мечките.

Со правилна заштита, можете да го зачувате вашиот пчеларник без да и наштетите на природата и мечките.

Важно е да не се напаѓаат мечките од неколку клучни причини – еколошки, правни и безбедносни. Еве зошто:

1. Мечките се важни за екосистемот

Мечките играат значајна улога во природниот баланс. Тие:

• Помагаат во ширење на семиња – кога јадат овошје и растенија, нивните изметни остатоци помагаат во обновата на шумите.

• Ги регулираат популациите на инсекти и ситни животни – нивната исхрана вклучува и штетни инсекти и мали цицачи.

• Го одржуваат здравјето на шумите – мечките копаат во земјата барајќи корени и инсекти, што придонесува за проветрување на почвата.

2. Законска заштита

Во многу земји, мечките се заштитени со закон. Убивањето или повредувањето на мечка без дозвола може да носи големи казни и правни последици. Наместо агресија, треба да се користат превентивни мерки како електрични огради и звучни аларми.

Кафеавата мечка (Ursus arctos) е строго заштитен вид во Република Македонија. Според Законот за ловство од 2009 година, ловот на кафеавата мечка е трајно забранет. Исклучоци може да се направат само со специјална дозвола од Министерството за земјоделство, шумарство и водостопанство.

Оваа законска заштита има за цел да го зачува биодиверзитетот и да спречи намалување на популацијата на мечките. Сепак, ова понекогаш доведува до конфликти, особено со пчеларите, бидејќи мечките често ги напаѓаат пчеларниците во потрага по храна, предизвикувајќи значителни штети.

Поради законската заштита на мечките, пчеларите не смеат да преземаат агресивни мерки против нив. Наместо тоа, тие треба да користат превентивни мерки како што се електрични огради или други средства за одвраќање на мечките. Во случаи кога мечките предизвикуваат штета, пчеларите имаат право да бараат надомест од државата. Сепак, процесот за добивање на овој надомест е често долг и сложен, што претставува дополнителен товар за пчеларите.

Во некои региони, како што е општина Маврово и Ростуше, се спроведуваат мерки за заштита од мечки, вклучувајќи успивање и дислокација на мечките во соработка со државни органи и научни институции.

Иако законите налагаат ревалоризација и репрогласување на националните паркови, како што е Маврово, тоа не е реализирано веќе две децении, што остава простор за бесправна градба и сеча, дополнително комплицирајќи ја ситуацијата со заштитата на мечките и пчеларите.

Иако законите во Македонија обезбедуваат строга заштита на кафеавата мечка, потребни се поефикасни механизми за заштита на интересите на пчеларите и надомест на штетите предизвикани од овие животни. Дополнително, спроведувањето на превентивни мерки и подобрување на процедурите за надомест на штета се клучни за одржување на балансот меѓу заштитата на дивиот свет и интересите на луѓето.

3. Агресијата може да биде контрапродуктивна

• Ако нападнете мечка, најчесто таа ќе стане уште поагресивна и може да ве нападне назад.

• Повредена мечка може да биде уште поопасна бидејќи ќе се бори за својот опстанок.

• Ако мечките почнат да ги гледаат луѓето како закана, тие можат почесто да се вклучуваат во конфликти со луѓето, што води до непотребни жртви на двете страни.

4. Мирното решение е најдобро за сите

Најдоброто решение е да се одвратат мечките без да им се нанесе штета. Со правилни заштитни мерки, може да се живее во хармонија со овие диви животни, без ризик за пчеларниците и без уништување на природата.