Антички поп!

Секогаш кога покриваме содржини кои се однесуваат на поп културата имаме мала егзистанцијална криза - па мораме да се потсетиме на критериумот „релевантност“. Среде следењето на скорешните настани како нов албум на Бијонсе, нов албум на Дрејк, Херд-Деп судењето оваа вест од професор на Кембриџ кој сфатил дека наишол на античка поп песна(а замислете да ги знаеше фолк, или т.н. турбо фолк стиховите каков коментар ќе имаше, и колу ќе беше интересно поврзувањето со христијански византиски црковни химни!) ни даде обновена смисла и елан да продолжиме по зацртаниот пат. Значи:

Во својата најкратка верзија, анонимната поема од четири стихови гласи „Кажуваат што сакаат; нека кажат; не ми е гајле“. Другите верзии се прошируваат со „ајде, сакај ме; тоа е добро за тебе“.

Експерименталниот стих стана популарен низ источната Римска Империја и опстојува затоа што, иако била веројатно усно споделена, е пронајдена испишана на дваесет скапоцени камења и како графит во Картагена, Шпанија.

За прв пат, Тим Витмарш, професор по грчка култура во Кембриџ, ги спореди сите познати примери и потврди дека песната користела различна форма на метрика од онаа што обично се среќава во старогрчката поезија. Покрај тоа што покажува знаци на долгите и кратките слогови карактеристични за традиционалните „квантитативни“ стихови, овој текст користи и нагласени и ненагласени слогови.

Досега, „нагласената поезија“ од овој вид била непозната пред петтиот век, кога почнала да се користи во византиските христијански химни.

Професорот Витмарш вели: „Не ви требаат специјализирани поети за да се создаде ваков вид музикализиран јазик, а дикцијата е многу едноставна, така што ова беше јасно демократизирачка форма на литература. Добиваме возбудлив поглед на форма на орална поп-култура која се наоѓа под површината на класичната култура“.

Новата студија, објавена во The Cambridge Classical Journal, исто така сугерира дека оваа песна би можела да претставува „алката што недостасува“ помеѓу изгубениот свет на древната медитеранска усна поезија и песна, и помодерните форми што ги знаеме денес.

Поемата, досега неспоредлива во класичниот свет, се состои од редови од 4 слогови, со силен акцент на првиот и послаб на третиот. Ова му овозможува да влезе во ритамот на бројни поп и рок песни, како што е „Johnny B. Goode“ на Чак Бери.

Витмарш вели: „Долго време знаеме дека постоела популарна поезија на старогрчки, но многу од она што преживеало има слична форма на традиционалната висока поетика. Оваа песна, од друга страна, укажува на посебна и просперитетна култура, првенствено усна, која за наша среќа во овој случај се најде и на голем број скапоцени камења“.

Поемата испишана на камео на медалјон од стаклена паста (од 2 до 3 век н.е.) пронајдена во саркофаг околу вратот на почината млада жена во денешна Унгарија.

Запрашан зошто откритието не е направено претходно, Витмарш вели: „Овие артефакти се проучувани изолирано. Скапоцените камења ги проучуваат еден збир на научници, натписите на нив од друг. Тие претходно не биле сериозно проучувани како литература. Луѓето кои ги гледаат овие парчиња обично не бараат промени во метричките обрасци“.

Витмарш се надева дека научниците за средновековниот период ќе бидат задоволни: „Тоа го потврдува она што некои медијавелисти се сомневаа, дека доминантната форма на византискиот стих органски се развила од промените што настанале во класичната антика“.

Во својата пишана форма (која покажува некои мали варијации), песната гласи:

Λέγουσιν зборуваат

θ λέλουσιν Што ќе им текне

легέτωσαν Нека зборуваат

οὐ μέλι μοι Не ми е гајле

σὺ φίλι με Ај, сакај ме

νυνφέρι σοι Тоа ти годи

Скапоцените камења на кои беше испишана песната беа генерално агат, оникс или сардоникс, сите сорти на халцедонија, изобилен и релативно евтин минерал низ медитеранскиот регион.

Археолозите го пронајдоа најубавиот и најдобро сочуваниот примерок околу вратот на млада жена закопана во саркофаг во денешна Унгарија. Скапоцениот камен сега се чува во музејот Аквинкум во Будимпешта.

Витмарш верува дека овие пишани додатоци најчесто ги купувале луѓе од средните редови на римското општество. Тој тврди дека дистрибуцијата на скапоцените камења од Шпанија до Месопотамија фрла нова светлина врз новонастанатата култура на „масовен индивидуализам“ карактеристична за нашата сопствена доцна капиталистичка потрошувачка култура.

Поемата зачувана во графит од една катна соба во Картагена, Шпанија (2-3 век н.е.).

„Најблискиот модерен еквивалент е веројатно маичката со натписи. Кога имате луѓе низ огромна империја желни да купат работи што ги поврзуваат со центрите на модата и моќта, имате услови за една едноставна песна да стане вирална, и затоа е јасно што се случило овде“.

Тим Витмарш

Студијата посочува дека „ Кажуваат што сакаат; нека кажат; не ми е гајле“ е речиси бескрајно приспособливо, за да одговара на практично секој контракултурен контекст. Првата половина од песната би резонирала како тврдење за филозофска независност: потврдување на индивидуалната перспектива за разлика од популарното верување. Но, повеќето верзии на текстот носат дополнителни два реда што ја префрлаат песната од апстрактно зборување за она што „тие“ го кажуваат во подраматичен однос помеѓу „ти“ и „јас“. Текстот избегнува да определи конкретно сценарио, но последните редови силно сугерираат нешто еротско.

Значењето може да се толкува само како „покажи ми наклонетост и ќе имаш корист од тоа“, но, тврди Витмарш, зборовите што „тие велат“ бараат да се препрочитуваат како израз на неодобрувањето на општеството за неконвенционален однос.

Поемата им овозможи на луѓето да изразат пркосен индивидуализам, разликувајќи ги од тривијалните озборувања, сугерира студијата. Она што беше важно наместо тоа беше вистинската интимност споделена помеѓу „ти“ и „јас“, чувство кое беше доволно податливо за практично да одговара на секој носител.

Ваквите тврдења за антиконформистичка индивидуалност, сепак, беа однапред напишани, прво затоа што „невнимателната“ реторика беше позајмена од високата литература и филозофија, што сугерира дека на сопствениците на поетските скапоцени камења, сепак, им е грижа што велат класичните литерати. И второ затоа што самите скапоцени камења беа масовно произведени од работилници и извезени надалеку.

Витмарш вели: „Мислам дека поемата се појавила затоа што им овозможила на луѓето да избегаат од рестриктивната и ограничувачка категоризација, и да тврдат дека учествуваат во мрежа на софистицирани кои „контаа“ ваков разигран, сексуално наелектризран дискурс“.

„Римската империја радикално го трансформираше класичниот свет поврзувајќи го на секакви начини. Оваа песна не зборува за наметнат поредок од империјалната елита, туку за поп-културата од долу нагоре што ја зафаќа целата империја. Истите услови овозможиле ширење на христијанството; и кога христијаните почнале да пишуваат химни, би знаеле дека песните во оваа нагласена форма резонираат кај обичните луѓе“.

Витмарш го откри своето откритие откако наиде на верзија на песната во збирка натписи и твитна дека изгледа малку како песна, но не сосема. Една колешка од Кембриџ, Ана Лефтерату, која говори мајчин грчки јазик, одговори дека тоа ја потсетува на некоја подоцнежна средновековна поезија. Докторантката на Кембриџ, Шони Лави-Драјвер, исто така укажа на можноста за нагласен ритам.

Витмарш вели: „Тоа ме поттикна да копам под површината и штом го направив тоа овие врски со византиската поезија станаа сè појасни. Тоа всушност беше проект од карантинот. Не ги правев вообичаените работи да се врткам наоколу имајќи милион идеи во мојата глава. Бев заглавен дома со ограничен број книги и опсесивно ја пречитував додека не сфатив дека ова е нешто навистина посебно“.

Професорот Тим ​​Витмарш во Храмот на Аполон во Баса, Грција

Не постои глобален каталог на антички испишани скапоцени камења и Витмарш мисли дека можеби има повеќе примери на песната во јавни и приватни збирки или чекаат да бидат најдени.

Професорот Тим ​​Витмарш ФБА е професор по грчка култура на Универзитетот во Кембриџ и соработник на колеџот Сент Џон.