од Мајк Рубин;
Во една неодамнешна вечер во Вилијамсбург, екстатична толпа го преплави подиумот на клубот Бруклин Боул за да го види еден од најголемите живи блуз гитаристи во светот. Тој не потекнува од делтата на Мисисипи или од јужната страна на Чикаго, туку од правливиот Агадез, Нигер, во Сахара. Оумара Моктар, попознат како Бомбино, веќе е ѕвезда за Туарезите - номадските Бербери кои патуваат по земјите долж пустината - и кога го издава својот шести албум Deran, тој е на прагот да стане ѕвезда на меѓународно ниво.
Северноафриканскиот пустински блуз (или тичумарен на Тамашек, туарешкиот јазик), стана веројатно најуспешниот светски музички жанр после регето, а малкумина ја користеле гитарата со такво мајсторство и величественост како Бомбино. Неговата маѓепсувачка виртуозност и динамични шоуа кои пулсираат со чувство на итност, во живо, направија фанови од колегите музичари: од Кит Ричардс и Роберт Плант до Џош Хом и Вин Батлер, и му создадоа следбеници кои го надминуваат жанрот музика н а светот и влегува во заедницата на џем-бендови.
„Мојата цел е да ги поттикнам луѓето да се размрдаат“, рече тој на француски преку неговиот менаџер, Ерик Херман, кој исто така служи како преведувач, неколку дена пред концертот, во оближните канцеларии на неговата издавачка куќа во Бруклин. „Навистина зависи од контекстот, дали нешто ме влече да свирам нешто на понежната романтична страна или на страната со висока енергија, но сакам да ги натерам луѓето да се размрдаат“.
Откако ги сними своите претходни три албуми првенствено во Бостон, Нешвил и Вудсток со продуценти како Ден Ауербах од Блек Кис и Дејвид Лонгстрит од Dirty Projectors, Бомбино снимаше во Африка за прв пат по речиси една деценија, откако теренските снимки го претставија на светската музичка публика на компилацијата од 2009 година „Guitars From Agadez Vol. 2.”
Снимен во Казабланка во студио во сопственост на кралот на Мароко, Deran е продуциран од Херман и го прикажува она што Бомбино смета дека е негов вистински глас, без да биде филтриран низ одсјајот на некој познат продуцент. Deran ја прикажува широчината на стилските пристапи на Бомбино: наелектризираниот Imajghane е блуз-рок химна, додека Midiwan звучи како пеење покрај камперски оган во пустината, а Tehigren се одликува со блескав ритам што бендот го нарече Tuareggae.
На концертот во Бруклин во чест на Deran, гитаристот беше облечен во виолетова наметка памук долга до колена и панталони кои се совпаѓаат со наметката. Носејќи бел тагел - традиционална обвивка за глава на туарезите - носена околу вратот како марама и виси блиску до врвовите на неговите кожени мокасини, тој личеше на тоа како би можел да изгледа Принс од времето на Purple Rain доколку Минеаполис беше поблиску до Северна Африка отколку Северна Дакота. Неговото свирење на гитара беше исто толку запаливо како и на Виолетовиот исто така: кога неговиот придружнички бенд го започна својот хипнотички фанки пустински блуз со пријатен реге ритам, Бомбино ги подаде колената во сканк со висок чекор,додека неговите прсти вртоглаво заиграа на жиците.
Возраста на Бомбино е околу 38 години („Можеби повеќе, можеби помалку“, рече тој, „во секој случај, така е напишано на моите документи“), но неговата музика има безвременски квалитет, позајмувајќи од традициите на Туарезите и внесувајќи им заразно изобилство и значителна импровизација. Прекарот Бомбино потекнува од неговите тинејџерски години, кога беше најмладиот клинец кој се дружеше со постари музичари. Бомбино првпат прегрнал гитара на 11 или 12 години додека бил бегалец во Алжир, каде што неговото семејство побегнало за време на бунтот на Туарезите во раните 1990-ти. „Имаше повозрасни братучеди кои имаа гитара“, рече тој, „па јас ќе се преправав дека одам на училиште, а потоа ќе се скриев и ќе чекав сите да си отидат, па ќе ја земев гитарата и свирев“.
По враќањето во Нигер, Бомбино посетил вујко чиј дом би полн со музички инструменти, и кој му понудил хармоника. Бомбино ја прифатил, не сакајќи да биде груб, но по два дена собрал храброст да ја трампа за гитара. Тој самиот научи како да свири слушајќи пиратски касети на Ali Farka Touré, Dire Straits и Џими Хендрикс, иако честопати не знаеше што слуша. „Додека една касета стигнеше до пустината Агадез“, рече Бомбино, „написот целосно ќе се излитеше и ние едноставно ќе добиевме касета без да имаме поим што е тоа“.
Бомбино пее во Тамашек, а многу од неговите стихови ја истакнуваат длабоката врска на Туарезите со пустината, нивниот дом на предците. Самата музика ја отсликува пустината: гитарската пиротехника на неговото шоу во живо им оддава почит на моќните бури на Сахара, а развлечениот ритам на многу од неговите песни ја отсликува чудната метрика на одот на камилите. „Важна работа што треба да се знае е дека пустината е огромен отворен простор“, рече Бомбино. „Звукот и музиката таму носат моќ со себе, па добивате чувство кога држите инструмент во рака и го свирите, довршувате слика која инакуби била нецелосна“.
Во средината на 1990-тите Бомбино најде работа во Либија како овчар, поминувајќи долги периоди на осаменост само со овците и со својата гитара. Дружејќи се со пријателите, тој ја усоврши својата техника гледајќи ДВД-а од две од неговите најголеми инспирации. Тој беше маѓепсан од интеракцијата на Dire Straits: „Видот на фамилијарен вид на комуникација што тие го имаа, во музичка смисла, ме допре на длабок начин“, рече тој. И беше трогнат од емотивното свирње на Хендрикс. „Да го гледаш Џими со својата гитара е како да гледаш мајка со своето бебе“, рече тој. „Кога гитарата плаче, тој ќе ја смири. Сентименталноста меѓу него и неговата гитара е многу моќна за мене“.
Назад во Агадез во неговите подоцнежни тинејџерски години, тој почна да гради углед како „Хендрикс од Сахел“ додека работеше како туристички водич. Во 2006 година, тој ја следеше Анџелина Џоли на шестдневно патување низ северен Нигер, придружуван од нејзината камера. „Излеговме во пустината“, рече Бомбино, „јас свирев, а таа танцуваше“.
Туристичката индустрија во земјата одамна ја нема, жртва на вториот бунт на Туарезите во 2007 година. За време на првото востание на Туарезите, бунтовниците користеле концерти за регрутирање, собирање луѓе и за поттикнување незадоволство; кога започна вториот бунт, музиката на Туарезите се сметаше за бунтовничка пропаганда. Да се биде означен како еден од „les guitaristes“ беше опасно; двајца од бендот на Бомбино исчезнаа и се претпоставува дека биле егзекутирани од нигерската армија.
Многу пријатели и колеги на Бомбино се приклучија на бунтот, но тој донесе тешка одлука повторно да избега од Нигер, овој пат за Буркина Фасо. „Никогаш не видов потреба да земам оружје за бунтовничката кауза, секогаш верував дека постои пат низ музиката, па затоа решив да ја земам гитарата и да си одам“, објасни Бомбино.
„Музиката историски е дел од политиката за Туарезите, па дури и целата идеја на Бомбино да го спушти калашњиковот за гитара е политичка изјава“, рече Томас К. Селигман, коавтор на „Уметноста да се биде Туарег: Номадите на Сахара во модерен свет“: „Во Нигер тие се економски неподдржани и се чувствуваат маргинализирани. Тие се бореле на различни начини низ историјата да останат Туарези, да останат горди и да им го пренесат тоа на своите деца и да ја задржат својата земја“.
извор: The New York Times; Мај 2018.
Во музичкиот контекст, „шред“ е термин кој ја опишува изведбата на многу брза, технички сложена, и виртуозна соло-гитара во рок жанрот. Овој стил на свирење е карактеристичен по брзината и техничката прецизност, често комбинирајќи различни техники како што се legato, sweep picking, tapping и alternate picking. Со времето, „шред“ стана синоним за музичари кои посветуваат значително време и напор за да ги подобрат своите технички вештини и виртуозноста на своите изведби.
Појавата на „шред“ може да се следи кон крајот на 1970-тите и почетокот на 1980-тите со појавата на гитаристи како што се Еди Ван Хален, Џо Сатриани, и Ингви Малмстен. Овие музичари не само што го редефинираа звукот на рок гитарата, туку и го поставија стандардот за техничка изведба и креативност кој многу други гитаристи ќе го следат. Еди Ван Хален, на пример, е познат по својата иновативна употреба на двојно-рачно tapping, што радикално го промени начинот на кој гитаристите ја перцепираат и користат гитарата.
Една од клучните компоненти на „шред“ стилот е употребата на различни техники за постигнување на максимална брзина и прецизност. Sweep picking, техника каде гитаристот брзо поминува со држачот низ низа жици во еден рамномерно контролиран движење, дозволува музичарот да изведе многу брзи и комплексни арпегиа. За разлика од ова, alternate picking бара секој удар на држачот да биде во спротивен правец од претходниот, што овозможува постигнување на голема брзина со висока прецизност и јасност на звукот. Највисоките мајстори на „шред“ овие техники ги спојуваат, додадат и други како legato (континуирана игра без разделувања меѓу нотите) и tapping (употреба на раката која не свири за да произведе ноти директно на фретбордот), за да создадат мелодии со висока комплексност и кристално јава јасност.
„Шред“ не е само демонстрација на техника; исто така носи и голема доза на музичка експресија и иновација. Многу „шред“ гитаристи комбинираат влијанија од различни музички жанрови, како што се класичната музика, џез, и фламенко, за да ја обликуват својата уметност и создадат уникатен звук. На пример, Ингви Малмстен е познат по своите „неокласични“ елементи во „шред“ солата, каде ја комбинира брзината на рок со изразите на класичната музика на барокот.
Со модерните технологии и интернетот, повеќе музичари можат да ги споделат своите техники и да научат од едни со други. Ова доведе до широка заедница на „шред“ гитаристи кои постојано ја туркаат границата на можностите на рок гитарата. На музичките настани како што се „Guitar Idol“ и „NAMM Show“, гитаристите имаат можност да ги покажат своите вештини пред поширока публика, што дополнително го промовира и развива „шред“ гитарскиот стил.
„Шред“ како музички концепт не е само за виртуозни изведувачи, туку претставува и инспирација за многу музичари кои се стремат да ја подобрат својата техника и да експериментираат со својата креативност. Вештините и посветеноста потребни за да се изведе „шред“ го прават овој стил на свирење предизвик за многу гитаристи, но исто така и врвна форма на музичка уметност и изразување.